Rozwód i jego przesłanki
Sąd, ustalając zupełny i trwały rozkład pożycia, nie jest obowiązany do oceny „ważności" jego powodów, ale jest obowiązany do wszechstronnego wyjaśnienia, jakie były przyczyny rozkładu, tj. jakie okoliczności doprowadziły do jego powstania.
Bez wyjaśnienia okoliczności, które wywołały rozkład, nie byłoby także możliwe rozstrzygnięcie, czy i które z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia, o której sąd obowiązany jest orzec stosownie do art. 57 § 1 kro. Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.
Jedynie na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. Wówczas następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy. Wszechstronne wyjaśnienie przez sąd przesłanek rozkładu pożycia małżeńskiego jest dokonywane także wówczas, gdy obie strony rezygnują z orzeczenia o winie, gdyż takie stanowisko stron nie zwalnia sądu od obowiązku oceny rozkładu z punktu widzenia jego zupełności i trwałości. Ustalenie przyczyn rozkładu pożycia małżeńskiego może mieć zasadnicze znaczenie dla oceny, czy żądanie rozwodu nie jest w okolicznościach sprawy sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, albo czy z żądaniem tym nie występuje jedno z małżonków wyłącznie winne, a w wypadku gdy rozwodu żąda jedno z małżonków wyłącznie winne rozkładu pożycia - czy z zasadami tymi nie jest sprzeczna odmowa drugiego z małżonków wyrażenia zgody na rozwód.
Wystąpienie negatywnych przesłanek rozwodu stanowi o jego niedopuszczalności. Takimi negatywnymi przesłankami rozwodu mimo istnienia zupełnego i trwałego rozkładu pożycia są:
- jeżeli wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków;
- albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego;
- a także jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Podstawa prawna: z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jednolity: Dz. U. 2012 r. poz. 788).