Zachowek - dla kogo i w jakiej wysokości
Roszczenie o zachowek powstaje z chwilą otwarcia spadku. Roszczenia osób uprawnionych z tytułu zachowku oraz roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku przedawniają się z upływem 5 lat od ogłoszenia testamentu/otwarcia spadku.
Zapis dotyczący zachowku chroni osoby najbliższe spadkodawcy, ograniczając tym samym swobodę dysponowania majątkiem za życia, np. w formie darowizn, czy swobodę testowania pozwalającą na dowolne dysponowanie majątkiem w testamencie na wypadek śmierci. Ochrona praw najbliższej rodziny zmarłego należy do podstawowych założeń prawa spadkowego.
Warunkiem powstania uprawnienia do zachowku nie jest zaistnienie dziedziczenia testamentowego. Stąd też przyjmuje się, że jeżeli uprawniony do zachowku, dziedziczący z ustawy wraz z innymi osobami, nie otrzymał należnego mu zachowku, ma przeciwko współspadkobiercom roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia (sprawy spadkowe).
Zasadniczo wysokość należnego uprawnionemu zachowku odpowiada połowie wartości udziału, który przypadałby mu przy dziedziczeniu ustawowym. Wyjątkiem od tej zasady jest jednak pewna kategoria osób uprawnionych do zachowku tj. małoletni zstępni oraz osoby trwale niezdolne do pracy, w przypadku których zachowek wynosi dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który to osoby te otrzymałyby przy dziedziczeniu ustawowym.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny